Na początek o fotograficznej stronie zdjęcia. Kiedyś byłem na jakimś wykładzie o fotografii (robieniu zdjęć) i było m.in. o kierunku fotografowanego obiektu. Ze w większości przypadków sprawdza się, gdy ruch jest do środka zdjęcia – ruch, twarz, ale do środka. Tutaj jest inaczej. Mógłbym się mądrzyć, że tak chciałem. że przecież kobieta patrzy w lewo.

Podobnie jest ze światłem – przeważnie lepiej, jak obiekt jest oświetlony od przodu, ale są i sytuacje, w których lepiej, gdy promienie padają od tyłu. Mógłbym twierdzić, że tak miało być tutaj.

Prawda jest taka, że tak wyszło. Zdjęcie było zrobione na bazarze, wielkim cotygodniowym targu. Zwykle jest tam rwetes, ruch i zamieszanie. Ludzie nie stoją, a jeśli tak, to krótko. Jeśli stoją, to ktoś przechodzi między nimi a nami. Jednym słowem – warunków do robienia zdjęć z rozmysłem nie ma.

Bo poza tym warunki są – przed naszymi oczami przesuwa się korowód barwnych postaci nie z tego świata. Wszyscy, poza nami, turystami, pochodzą z przeszłości, z czasów Szlaku Jedwabnego. I nawet jeśli nie tkwią cali w wiekach średnich, to naszą, fejsbukowo-ajfonową współczesnością nie mają wiele wspólnego. Można co prawda było kupić kasety magnetofonowe (!), ale obok nich leżały narzędzia wykute przez kowali, żywe i martwe zwierzęta, ubrania, jedzenie. Jest nawet parking – ale nie dla samochodów, lecz ich czworonożnych poprzedników, konkretnie osłów.

Taki jest, a przynajmniej był wtedy Kaszgar. O ile bazar stanowił ostoję starych czasów, o tyle samo miasto było mieszanką. Mieszanką nowoczesności i tradycji, mieszanką Ujgurów i Chińczyków. Przy czym żywioły obce w tym mieście (czasowy i etniczny) są bardziej ekspansywne. Może dlatego, że są ze sobą powiązane, bo współczesność przynoszą Chińczycy Han. Bez żenady wyburzają to co przeszłe – starą dzielnicę, stare domy, nawet stare mury obronne. Wypierają Ujgurów, którzy samą swoją obecnością wspierają przeszłość, poświadczają jej istnienie. Przeszłość niechińską, więc zbędną.