Angkor to nie tylko wspaniałe budowle, których sylwetki każdy mniej lub bardziej kojarzy. Khmerskie miasto to także mnóstwo detali. Część z nich to ozdoby typowo architektoniczne, inne są wykutymi w skale obrazami, ale są i takie, które można by określić chyba tylko mianem kamiennej tapety. Przetestowałem, że kamienna tapeta sprzed 800 z okładem lat całkiem dobrze sprawdza się współcześnie – jako tapeta w telefonie.
Gdyby taki tukan wielki miał uczucia, bo by mu było głupio. Ze swoim olbrzymim dziobem wygląda jak karykatura ptaka. Na dodatek na zdjęciach wydaje się tandetą z plastiku.
Z bliska – wrażenie jest zupełnie inne. To dość sympatyczny i ciekawski jegomość. Przyszedł, pomacał dziobem plecak oraz przymocowany doń statyw, dał się pogłaskać i grzecznie pozował. Agresja – zero.
Prawie każdy kojarzy kiczu plastikową Matkę Boską na święconą wodę z odkręcaną głową (pełniącą funkcję korka), symbol dewocjonalnego kiczu. Dewocja ma się dobrze na całym świecie, tanie plastikowe wyroby mają wzięcie wszędzie. To zdjęcie zrobiłem w hotelu na korytarzu. Stał tam mały ołtarzyk oświetlony na czerwono. Szczegółów nie pomnę, ale pamiętam, że niektóre elementy były z gładkiego plastiku, stąd refleksy. Całość wyglądała na gotowiec tłoczony w tysiącach egzemplarzy, by każdego było stać na to, by pomodlić do czegoś ładnego.
Jak widać dewocja wygląda podobnie pod dowolną szerokością geograficzną i bez względu na to, jaka tam religia dominuje. Plastik łączy wszystkich.
Pisząc historie związane z moimi zdjęciami, nierzadko dowiaduję czegoś się nowego. Tym razem przekonałem się, że płaskorzeźby dzielą się na płaskie, wypukłe, wklęsłe i wykonane techniką łączną. W Angkorze, przy tylu obiektach, zapewne są wszystkie rodzaje.
„Ubijanie morza mleka” to jedna z najsłynniejszych. Długości nie pamiętam, ale jest spora. Animowaną wersję ubijania znalazłem na Youtube
.
Wizytówką bazarów w Azji są przyprawy. Działają oczywiście na nos, ale i na wzrok. Często są bardzo kolorowe i często prezentowane są w dużej ilości. To nie to co u nas, że mamy małe pakieciki po kilka gramów (choć oczywiście da się znaleźć i większe, ale trzeba się natrudzić). Tam często mamy wyłożony spory pojemnik i muszę przyznać, że taki kilogram kurkumy czy chili ma swój ciężar wizualny.
Na bazarze w Kota Bharu przypraw było oczywiście dużo. Niestety, nie zapytałem, po ile były węże i do czego się je dodaje. Poza tym obawiam się, że przywiezienie ich do Polski wiązałoby się ze złamaniem jakichś przepisów. Chyba że bym je wcześniej sproszkował i szedł w zaparte, że to coś innego. Ciekawe, czy celnik potrafi rozpoznać węża językiem lub nosem.
W Wietnamie wiele atrakcji zwiedzaliśmy na zorganizowanych wycieczkach. Tak było taniej i czasem była to jedyna możliwość, bo daną rzecz zobaczyć. Odwiedzić dolinę Mekongu inaczej raczej się nie dało, bo trzeba by wynająć łódź, a wątpię, by ktoś nam zaufał, a i ja bym się chyba bał samemu poruszać takim środkiem lokomocji.
I sam bym pewnie nie odwiedził fabryki makaronu ryżowego. Dolinę Mekongu odwiedziliśmy z przewodnikiem i wracając, zatrzymaliśmy się w fabryce, fabryczce, no dobrze – najwyżej manufakturze, a może i warsztacie produkcji makaronu ryżowego. W formie „z paczki” paski czy rurki są przeźroczyste, ale w produkcji – jak widać – są mlecznobiałe.
Ryż na miejscu był pozbawiany łusek, gotowany, a uzyskaną tak masę wylewano na płaskie, gorące płyty, gdzie przez chwilę się smażyły. Potem widocznym na zdjęciu przyrządem były przenoszone do suszenia i chłodzenia. Na końcu je cięto i makaron gotowy.
Jak mawiał mój nauczyciel fizyki z liceum, punkt widzenia zależy od punktu siedzenia. To oczywiste stwierdzenie jest szczególnie prawdziwe w fotografii. Wszak fotografia to subiektywne odbicie rzeczywistości. Jeśli fotografujemy w sposób świadomy, to pokazujemy to, co chcemy pokazać i w taki sposób, by oddać nasze widzenie danego tematu. Można w ten sposób również manipulować – coś usunąć z kadru, sprawić, by jakiś szczegół (obiektywnie nieistotny) zdominował fotografię.
Ja powyżej przedstawiłem misterną płaskorzeĹşbę, ale zupełnie nie wiadomo, gdzie się ona znajduje, co jej w jej otoczeniu. Jest to fragment czegoś w rodzaju ołtarza, znalezionego przez nas w jednej z licznych świątyń Luang Prabangu.
Powyższe zdjęcie zrobiłem jedną z pierwszych lustrzanek dla mas, czyli Nikonem D70. Od tamtego czasu postęp technologiczny dokonał się spory, ale czy współczesnym aparatem zrobiłbym lepsze zdjęcie?
Raczej nie. Tak realnie, to przewaga jest tylko w tym, że matryce mniej szumią, więc można uzyskiwać czystsze zdjęcia (lub mniej poruszone). Cała reszta to bajery, które trochę pomagają i to bardziej w specyficznych sytuacjach. 24 miliony pikseli zamiast pięciu? Przydaje się, ale na ekran monitora wystarczy i 5.
Poprawić to zdjęcie można było raczej inaczej kadrując, by nie załapał się człowiek z lewej, by nie było butelki (?) w prawym górnym rogu. Ale do tego nie jest potrzebny lepszy sprzęt.
Jak już kiedyś pisałem, fotografując, warto mieć oczy i uszy szeroko otwarte. Często jest tak, że są naturalne ujęcia, miejsca, które od razu wybiera każdy fotograf. Są gwarancją dobrego zdjęcia. Tyle tylko, że zdjęcia takiego samego, jak tysiąc innych. Kiedyś byliśmy w Etiopii przy wodospadzie, który jest początkiem Nilu Błękitnego. Mieliśmy pecha, bo była pora sucha, więc wodospad był marny. Ale i mieliśmy też szczęście, bo u jego podnóża było sporo suchego miejsca. Rozbiliśmy więc namiot i przenocowaliśmy. Turyści szybko zniknęli i mieliśmy cały wodospad dla siebie. Oczywiście robiliśmy zdjęcia. Teraz już nie pamiętam, ale chyba Gosia zrobiła coś innego – fotkę nie frontalną, ale gdzieś z dołu, nieomal spod strumienia wody. Wtedy otworzyły mi się oczy i stwierdziłem, że to dużo lepsze niż typowe widoki.
Rano zjawił się chłopiec, by nam coś sprzedać. Nie byliśmy zainteresowani. Gdy wracaliśmy, towarzyszył nam i, chcąc jednak dokonać jakiejś transakcji, starał się być miły. Mówił, gdzie należy uważać, gdzie jest najlepsza ścieżka oraz – co mnie szczególnie irytowało – skąd należy robić zdjęcia. Należy, można – wszystko jedno. Rzeczywiście, pokazywał punkty, z których był wspaniały widok. Jednak ja, zdenerwowany, ignorowałem jego rady. Bo co za radocha zrobić takie zdjęcie, jakie przede mną stu ludzi? Czasem jest, bo trudno spodziewać się, że każde będzie unikatowe. Ale jednak jest satysfakcja, gdy kopię znanego ujęcia zrobię sam, dojdę do niego samodzielnie, a nie ma jej, gdy ktoś mi powie: stań tu, skieruj aparat w tamtą stronę. Wtedy stajemy się automatem do naciskania migawki.
A jaki związek powyższego wywodu z Angkorem? Budowle Angkoru są piękne i często charakterystyczne, ale warto też zwracać uwagę na detale, których akurat tam nie brakuje. Czasem są ciekawsze niż same świątynie. Fotografując cokolwiek, warto o tym pamiętać.
Posągi Buddy można znaleźć nie tylko na zapleczu świątyni, ale – jeśli chodzi o Laos – przede wszystkim w Pak Ou, w Jaskini Tysiąca Buddów. Ja tak zapamiętałem nazwę, ale już nie jestem pewny, czy taka ona jest.
Wybierając tam, warto zaopatrzyć się w statyw, bo jest tam dość ciemno. Posągów i posążków Buddy jest tam rzeczywiście mnóstwo i to najróżniejszych. Jaskinia jak to jaskinia – ciemno tam, więc oferuje fajne kontrasty i jeśli ktoś się do tego przyłoży, można zrobić ciekawe zdjęcia. Sporo figurek jest malutkich i pewnie duży statyw nie zawsze się sprawdzi. Ja miałem tam Velbona, chyba CX-460. Waży na tyle niewiele, że można go zabrać nawet w góry, jest dość wysoki, wytrzymały. Przeżył za mną sporo i dopiero w Malezji odmówił posłuszeństwa (pod koniec wakacji). Zostawiłem go tam i jeszcze przed wyjazdem z hotelu uczynny człowiek przyniósł mi go (że może zapomniałem). Ale nie, ja go z premedytacją porzuciłem. Po powrocie do Polski kupiłem taki sam.